Żywienie krów mlecznych odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu ich zdrowia i maksymalnej produkcji mleka. Ważnym etapem jest okres zasuszenia, który przygotowuje krowy do nadchodzącej laktacji. Odpowiednie żywienie w tym czasie, a także w okresie wczesnej laktacji, jest niezbędne do zapewnienia wysokiego pobrania suchej masy dawki, co pozwala pokryć rosnące zapotrzebowanie na składniki pokarmowe oraz energię. W ten sposób warunkujemy wysoką produkcję oraz wysoki status immunologiczny zwierząt startujących w laktację. Z kolei środkowy i końcowy okres laktacji wymaga monitorowania kondycji krów i dostosowania diety do prezentowanej przez nie wydajności i stanu fizjologicznego.
- Znaczenie okresu zasuszenia w cyklu żywienia krów mlecznych
- Podział okresu zasuszenia na okres odpoczynku i okres przejściowy
- Kluczowe zasady żywienia krów w okresie wczesnej laktacji
- Wyzwania związane z pobraniem suchej masy po ocieleniu
- Zasady żywienia krów w środkowym i końcowym okresie laktacji
- Metody zarządzania kondycją krów na różnych etapach laktacji
Okres zasuszenia: Klucz do sukcesu w kolejnej laktacji
Podział okresu zasuszenia:
1. Zasuszenie właściwe (dry-off) (3-5 tygodni):
W tym czasie krowy potrzebują diety o niskiej zawartości energii, która zaspokaja podstawowe potrzeby bytowe i wspiera rozwój płodu. Przed zasuszeniem kluczowe jest monitorowanie kondycji krów przy użyciu metody BCS (Body Condition Score), aby zwierzęta w okres zasuszenia wchodziły w optymalnej formie. W diecie powinny dominować pasze objętościowe takie jak siano, sianokiszonka i kiszonka z kukurydzy. Ze względu na optymalizację gospodarki mineralnej, powinno unikać się wysłodków buraczanych czy melasy, dużych ilości roślin bobowatych czy traw z intensywnie nawożonych użytków zielonych.
2. Okres przejściowy (2-3 tygodnie przed ocieleniem):
To kluczowy moment, gdy stopniowo zwiększa się zawartość składników pokarmowych w diecie, co pomaga przygotować krowę do intensywnego żywienia po ocieleniu. Proces ten umożliwia adaptację brodawek żwaczowych do wyższej koncentracji składników odżywczych, co jest niezbędne do utrzymania zdrowia i wysokiej produkcji mleka.
Wczesna laktacja: Kluczowy okres dla wydajności i zdrowia
Żywienie w okresie okołowycieleniowym:
W tym czasie szczególnie ważne jest zapewnienie odpowiedniego pobrania suchej masy, co pomaga w utrzymaniu prawidłowego bilansu energetycznego. Wysokie zapotrzebowanie na energię w połączeniu z ograniczonym pobraniem paszy może prowadzić do mobilizacji tłuszczu z organizmu krowy, co zwiększa ryzyko chorób metabolicznych, np. ketozy.
Pierwsze tygodnie po ocieleniu:
W okresie tym krowy często pobierają zbyt mało paszy w stosunku do rosnącej produkcji mleka. W celu zaspokojenia ich potrzeb żywieniowych, konieczne jest wprowadzenie do diety pasz treściwych o wysokiej koncentracji energii i białka, które trudno rozkładają się w żwaczu.
Środek i koniec laktacji: Utrzymanie kondycji i produkcji
Środkowy okres laktacji (4-7 miesiąc po ocieleniu):
W tym czasie maleje zapotrzebowanie na energię, co zwiększa ryzyko przekarmienia i zapasienia krów. Kluczowe jest dostosowanie dawki pokarmowej do poziomu produkcji mleka oraz stopniowe ograniczanie pasz treściwych.
Koniec laktacji:
Ostatni miesiąc przed zasuszeniem jest kluczowy dla doprowadzenia kondycji krowy do optymalnego poziomu (BCS 3,5-3,75). Ważne jest, aby dostosować ilość skarmianych pasz do aktualnej kondycji krów, co pozwala na osiągnięcie pożądanej formy przed ocieleniem.
Zarządzanie kondycją krowy
Postępowanie z krowami o zbyt dobrej kondycji:
Aby zapobiec nadmiernemu przekondycjonowaniu, należy ograniczyć podaż pasz treściwych i objętościowych. W niektórych przypadkach, warto przyspieszyć proces zasuszania, co pozwala na kontrolowanie wydajności mlecznej i utrzymanie zdrowia krowy.
Postępowanie z krowami o zbyt słabej kondycji:
Zwiększenie dawki wysokiej jakości pasz objętościowych i kontrola zdrowia krów, w tym stanu pasożytniczego, są kluczowe dla poprawy ich kondycji przed zasuszeniem.
Optymalne żywienie krów mlecznych na różnych etapach cyklu produkcyjnego jest fundamentem ich zdrowia i wysokiej wydajności mlecznej. Każdy etap wymaga starannego dostosowania diety do potrzeb krowy, co pozwala na minimalizowanie ryzyka chorób i maksymalizację efektywności produkcji.
Arkadiusz Kaźmierczak – Doradca techniczny/Menager Sprzedaży Brosso Pasze Sp. z o.o.
Krytycznym momentem w cyklu technologicznym krowy mlecznej jest okres okołoporodowy. To właśnie te kilka tygodni przed i po wycieleniu decyduje o tym, jaki poziom produkcji będzie prezentować dana sztuka, a w przełożeniu statystycznym całe stado.
Szczególną uwagę hodowców chciałbym zwrócić na dwie ważne kwestie. Pierwsza to profilaktyka hipokalcemii, która w postaci subklinicznej jest niestety problemem wielu stad. Odpowiednio zbilansowana dawka pod względem zapotrzebowania mineralnego, powinna być weryfikowana przez rutynowe badanie pH moczu u zwierząt zasuszonych. W przypadku wystąpienia nieprawidłowości poprzez korekty dawki, czy użycie soli anionowych, możemy skutecznie redukować występowanie hipokalcemii.
Drugą ważną kwestią jest odpowiednia koncentracja dawki w okresie przygotowawczym, tak by rosnące potrzeby energetyczne zostały zaspokojone. Właśnie w tym okresie, stosowanie dodatków paszowych o dużej gęstości energetycznej czy potencjale glukoplastycznym, jest szczególnie uzasadnione ekonomicznie. Niedobór energii to nie tylko niższa produkcja, ale również niższy potencjał immunologiczny, czyli więcej infekcji – mniejsza produkcja.
Zobacz także: Posiedzenie kapituły XVII Rankingu Spółdzielni Mleczarskich
