Chiny zmieniają globalny rynek mleczarski, zmuszając Nową Zelandię do poszukiwania nowych rynków eksportowych.
Rosnąca samowystarczalność Chin w produkcji nabiału znacząco zmienia dynamikę światowego handlu mleczarskiego. Wzrost krajowej produkcji mleka w Chinach skłania Nową Zelandię do poszukiwania nowych rynków zbytu dla pełnego mleka w proszku (WMP), co z kolei prowadzi do intensyfikacji konkurencji między regionami eksportującymi produkty mleczne i obniżenia cen mleka w proszku poniżej średniego poziomu.
W latach 2018–2023 Chiny zanotowały imponujący wzrost krajowej produkcji mleka, osiągając dodatkowe 11 milionów ton metrycznych. Ten gwałtowny wzrost produkcji doprowadził do znaczącego spadku importu WMP do Chin, który zmalał z przeciętnie 670 tysięcy ton metrycznych rocznie w latach 2018–2022 do zaledwie 430 tysięcy ton metrycznych w 2023 roku.
Mary Ledman, globalna specjalistka ds. strategii mleczarskich w Rabobank, porównuje światowy sektor mleczarski do kostki domina, gdzie pierwszą kostką jest popyt Chin. „Jeśli popyt w Chinach spada, wywołuje to reakcję łańcuchową, w wyniku której przewraca się każde kolejne domino. To zintensyfikowało konkurencję między istniejącymi regionami eksportującymi produkty mleczne i doprowadziło do niższych niż średnie światowych cen mleka w proszku” – wyjaśnia Ledman.
Strategiczna zmiana Nowej Zelandii
Nowa Zelandia, która wytwarza mniej niż 3% światowej produkcji mleka krowiego, ale odpowiada za ponad 25% światowego handlu produktami mlecznymi, została poważnie dotknięta spadkiem popytu z Chin. W obliczu zmniejszonego importu WMP przez Chiny, Nowa Zelandia musiała znaleźć alternatywne rynki zbytu dla prawie 150 tysięcy ton metrycznych WMP. To stanowi prawie 1,3 miliona ton metrycznych mleka, czyli 6% rocznej produkcji mleka w Nowej Zelandii, które teraz przekształca się w inne produkty, takie jak odtłuszczone mleko w proszku (SMP), tłuszcz mleczny i ser.
Eksport WMP z Nowej Zelandii osiągnął szczyt w 2021 roku dzięki wysokiemu popytowi z Chin, ale w kolejnych latach spadał. W odpowiedzi Nowa Zelandia zdywersyfikowała swoją strategię eksportową, zwiększając eksport OMP, tłuszczu maślanego i sera, aby zrekompensować spadek eksportu WMP o 255 tysięcy ton w latach 2021–2023.
W latach 2022 i 2023 Nowa Zelandia rozszerzyła swój eksport WMP do Algierii, drugiego co do wielkości importera WMP na świecie. Posunięcie to miało wpływ na rynek europejski, będący tradycyjnym dostawcą WMP i SMP do Algierii. Ponadto Nowa Zelandia zmieniła kierunek eksportu z WMP na SMP, co spowodowało prawie 40% wzrost eksportu OMP w latach 2021–2023, wywierając presję na eksport OMP z UE i USA.
Wyzwania i możliwości
Zwiększona produkcja mleka w Chinach stwarza nowe możliwości dla firm zajmujących się zdrowiem zwierząt, genetyką, żywieniem, gospodarką odchodami i sprzętem do przetwórstwa mleka. Chociaż jest mało prawdopodobne, aby Chiny stały się eksporterem netto przetworów mlecznych, ich samowystarczalność stanowi poważne wyzwanie dla kluczowych regionów eksportujących produkty mleczne, które w dużym stopniu zależą od rynku chińskiego.
Mary Ledman zauważa, że chociaż koszty produkcji będą miały wpływ na konkurencyjność, krótsze łańcuchy dostaw i zwiększony protekcjonizm w handlu mogą te koszty złagodzić. „Większa samowystarczalność Chin może służyć za przykład dla innych krajów, które dążą do zmniejszenia zależności od handlu” – dodaje Ledman.
Zobacz także: KE oferuje niektórym państwom UE dostęp do 665 tys. dawek szczepionek przeciwko grypie odzwierzęcej
