Produkcja mleka w Unii Europejskiej stoi u progu znaczących zmian. Spadek pogłowia krów mlecznych oraz wyhamowanie wzrostu wydajności mlecznej będą kluczowymi czynnikami wpływającymi na przyszłość sektora mleczarskiego. Jednocześnie UE koncentruje się na zrównoważonym rozwoju, generując większą wartość dodaną w produkcji produktów mlecznych.
Pogłowie krów mlecznych i produkcja mleka w UE
- Spadek pogłowia krów mlecznych – szacuje się, że do 2035 roku pogłowie krów mlecznych w UE zmniejszy się o 11% w porównaniu do średniej z lat 2022–2024.
- Wydajność mleczna będzie rosła, ale znacznie wolniej niż dotychczas – o 0,9% rocznie (połowa tempa wzrostu z ostatniej dekady).
W efekcie produkcja mleka zbliża się do punktu zwrotnego. Zmniejszające się dostawy mleka nie będą w pełni kompensowane wzrostem wydajności, co wpłynie na dostępność surowca dla przetwórstwa.
Przewidywane trendy w produkcji produktów mlecznych w UE
Pomimo spadku skupu mleka, przewiduje się różnorodne trendy w poszczególnych segmentach produkcji:
- Produkty z ograniczonym wzrostem produkcji:
- Masło: produkcja utrzyma się na stabilnym poziomie z niewielkimi wzrostami.
- Odtłuszczone mleko w proszku (OMP): pozostanie na stałym poziomie.
- Produkty z większym potencjałem wzrostu:
- Ser i serwatka w proszku: produkcja będzie nadal rosła, ale w wolniejszym tempie.
- Produkty o malejącym udziale:
- Mleko spożywcze oraz pełne mleko w proszku (PMP): spodziewany jest spadek produkcji.
Spożycie i popyt na produkty mleczne
- Stabilne spożycie na mieszkańca: konsumpcja produktów mlecznych w UE na osobę pozostanie względnie stała.
- Zmiany preferencji konsumentów:
- Rosnące zainteresowanie produktami funkcjonalnymi i wzbogaconymi.
- Większy popyt na produkty o niższej zawartości tłuszczu i cukru, co wynika ze zmieniających się stylów życia i wymagań zdrowotnych.
Eksport produktów mlecznych z UE – zmiany i wyzwania
- Spadek wolumenu eksportu: prognozuje się, że eksport UE zmniejszy się o 0,2% rocznie do 2035 roku.
- Wzrost wartości eksportu: dzięki koncentracji na produktach o wyższej wartości dodanej wartość eksportu może wzrosnąć o 0,4% rocznie.
- Konkurencja globalna:
- UE i Nowa Zelandia utrzymają pozycję liderów, odpowiadając łącznie za 46% światowego eksportu produktów mlecznych do 2035 roku.
- USA zwiększą swój udział z 15% do 20%.
- Argentyna umocni pozycję w Ameryce Południowej.
Globalny rynek mleczarski – kluczowe regiony
- Azja: będzie napędzać globalny wzrost konsumpcji, szczególnie w Azji Południowo-Wschodniej. Chiny natomiast ograniczą import ze względu na wzrost produkcji krajowej i starzenie się populacji.
- Afryka i Azja: dodatkowe moce produkcyjne w tych regionach zostaną głównie przeznaczone na rynki krajowe, utrzymując globalny handel na stałym poziomie.
- Globalna produkcja mleka: wzrost o 1,8% rocznie, napędzany głównie przez Indie, Pakistan i inne kraje konsumenckie.
Ograniczenia środowiskowe i regionalne różnice w UE
Kraje zachodniej UE, takie jak Holandia, Belgia i Dania, napotkają wyzwania związane z:
- Rygorystycznymi politykami środowiskowymi (np. redukcja emisji azotu).
- Osiągnięciem granic wzrostu wydajności mlecznej.
Wschodnie kraje UE, w tym Polska, mają wciąż potencjał do kontynuacji wzrostu produkcji mleka, korzystając z rozwoju infrastruktury i wydajności produkcyjnej.
Przyszłość rynku mleczarskiego w UE będzie determinowana przez spadek pogłowia krów mlecznych, ograniczenia środowiskowe oraz zmiany preferencji konsumentów. Wzrost wartości eksportu oparty na produktach o wysokiej wartości dodanej stanie się kluczową strategią dla unijnych producentów. Jednocześnie globalny rynek mleczarski będzie napędzany przez kraje rozwijające się, głównie w Azji i Afryce, z malejącą rolą Chin jako głównego importera.
Zobacz także: Ceny masła, mleka w proszku i serów w Polsce (2–8 grudnia 2024): Analiza rynku
